نفقه چیست

در روابط خانوادگی، اخلاق حرف اول را می زند و تا زمانی كه زوجین اصول اخلاقی را در رابطه با یكدیگر رعایت كنند، پای حقوق به میان نخواهد آمد. اما برای حالتی كه روابط خانوادگی از تعادل خارج می شود و اختلاف بروز می كند، قانون بایدها و نبایدهایی را پیش بینی كرده است كه حقوق و تكالیف زن و شوهر را تعیین می كند.

یكی از این امور، نفقه است كه منحصر به تكلیف شوهر و حق زن محسوب می شود و یكی از چندین امتیازی است كه قانون در انحصار حقوق زن پیش بینی کرده است. متاسفانه نفقه، گاه مورد سوءاستفاده یكی از زوجین قرار می گیرد و منجر به بروز دعوا می شود. «حمایت» قصد دارد در دو گزارش متوالی، به بررسی جنبه های حقوقی نفقه بپردازد. در اولین گزارش كه در ادامه می خوانید، مفهوم نفقه، موضوعاتی كه در این مفهوم قرار می گیرد و سایر مسایل، مورد بررسی قرار می گیرد. در گزارش بعدی ضمانت اجراهای نفقه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

مفهوم نفقه در مقررات ایران

یك وكیل دادگستری در مورد چیستی نفقه، به «حمایت» می گوید: از نظر حقوقی، نفقه عبارت از چیزهایی است که شخص برای زندگی به آن احتیاج دارد؛ از قبیل خوراک، پوشاک، مسکن و وسایل منزل. بنفشه كریم پور ادامه می دهد: نفقه به دو قسمت است؛ نفقه زوجه و نفقه اقارب. این وكیل دادگستری تصریح می كند: نفقه زوجه که در اینجا مد نظر است، چنانکه ماده 1107 قانون مدنی بیان می کند نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت که به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم در صورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه مرض یا نقصان اعضا.این كارشناس حقوقی در مورد چگونگی پرداخت نفقه تصریح می کند: علی الاصول می بایست نفقه بر مبنای مواردی در ماده 1107 قانون مدنی بر شمرده است، محاسبه و تعیین شود. یعنی هزینه مسکن، البسه، غذا، اثاث البیت، پیش بینی خادم و امثال آن، بررسی و میزان نفقه تعیین شود. البته محاکم قضایی با ارجاع امر به کارشناسی از طریق کارشناسان رسمی دادگستری یا خبرگان محلی در شهرهای کوچک میزان نفقه را تعیین می کند. ولی تا آنجایی که بنده بررسی کرده ام و سابقه دارم، ارقام تعیین شده به وسیله  کارشناس با هزینه های واقعی و میزان نفقه واقعی مطابقت ندارد و شاید آنان مصلحتی، مبالغی را برآورد و تعیین می كنند.

تكلیف نفقه بعد از طلاق

یک مدرس دانشگاه نیز در مورد موضوعاتی كه در دایره مفهوم نفقه قرار دارد، می گوید: نفقه شامل همه نیازهایی است که زن به آن احتیاج دارد، طبق ماده 1107 قانون مدنی نفقه عبارت است از همه نیازهایی که زن متناسب با وضعیتش به آنها احتیاج دارد. مانند: مسکن، خوراک، پوشاک، دارو و خدمتکار در صورت احتیاج و یا عادت به آن.دکتر زهرا داور بیان می کند: از آنجایی که مرد رئیس است، می تواند نیاز شغلی زن را محدود یا محروم کند و برای رفع احتیاجات زن قانونگذار مرد را ملزم به برآورده کردن این نیازها کرده است. وی توضیح می دهد نفقه عبارت است از همه  نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج، به واسطه  نقصان یا مرض .این مدرس دانشگاه می گوید: در قانون مدنی از ماده 1106 به بعد در مورد آن قوانینی آورده شده است. قانون گذار می گوید نفقه زن با توجه به زندگی كه زن در گذشته داشته، مشخص می شود. به طور مثال اگر در خانه پدری خدمتكار داشته، شوهر نیز موظف است برای او خدمت كار بگیرد.داور تاكید می كند: نفقه جزو دیونی است كه فرد می تواند نسبت به گرفتن آن حتی برای زمان های گذشته نیز اقدام كند، به طور مثال اگر فرد ثابت كند در 3 سال گذشته شوهر به او نفقه نمی داده، شوهر موظف است نفقه 3 سال گذشته را نیز به زن بپردازد.این حقوقدان در ادامه، در باره نفقه بعد از طلاق و بعد از مرگ بیان می كند كه این امر محدود به نفقه ایام عده است که در طلاق مدت آن 3 طهر است، و در اصطلاح متعارف به 3 ماه و 10 روز تعبیر می شود. ولی، نفقه وفات در هر حال 4 ماه و 10 روز است و این امر نسبت به تمام زن هایی که همسرشان را براثر فوت ازدست می دهند، تعلق خواهد  داشت و هیچ فرقی بین زن یائسه و باکره نیست. درصورتی که در امرطلاق، مواردی فاقد عده باشد، نفقه ای نیز در آن موارد در کار نخواهد بود.

نفقه اقارب

این مدرس دانشگاه ادامه می دهد: از دیگر افرادی كه نفقه به آنها تعلق می گیرد اولاد هستند. داور می گوید: پدر وظیفه پرداخت نفقه در مورد اولاد را برعهده دارد و در صورت نبودن پدر، پدربزرگ و اگر او نیز نبود پرداخت نفقه در مورد اولاد بر عهده مادر است. همچنین پرداخت نفقه به اقارب نسبی نیز صورت می گیرد كه در خط عمودی صعودی یا نزولی قرار می گیرند یعنی پدر وظیفه دارد به پسر خود و نوه اش و پدرش و پدربزرگ  خود نیز نفقه بدهد.


شرایط منفق و نفقه گیرنده

این كارشناس حقوقی در مورد شرایط شخص واجب النفقه می گوید: قانون می گوید فردی مستحق نفقه است كه پولی نداشته باشد و نتواند كار پیدا كند یا توانایی كار كردن را نداشته باشد كه او را تامین كند. وی در مورد شرایط شخص منفق می گوید: كسی می تواند نفقه بدهد كه وسعش برسد و بر طبق این قوانین، افراد می توانند درخواست كنند و نفقه كه شامل مسكن، لباس و پوشاك است را در صورت شرایط لازم بگیرند.

بخشش حق نفقه
این كارشناس حقوقی در پاسخ به این سوال كه آیا زن می تواند از حق نفقه خود صرف نظر كند، می گوید: به طور كلی هر چیزی را كه قانون بگوید به فردی تعلق دارد، آن فرد می تواند آن را ببخشد؛ بنابراین زن نیز می تواند نفقه خود را ببخشد. به طور مثال، در زمان جدایی مشخص می شود شوهر دو سال نفقه زن را نداده است و زن می تواند نفقه را نخواهد. وی تاكید می كند: نكته ای كه در این رویه قانون گذار مشخص كرده این است كه قانون گذار می گوید: زمانی كه زن و شوهر با هم زندگی می كنند، دلیل بر این است كه شوهر نفقه را پرداخت می كند و زن زمانی می تواند بگوید مرد نفقه او را نداده كه باهم زندگی نكنند و یا همسر او را از خانه بیرون انداخته باشد.

بررسی تطبیقی مقررات نفقه

این مدرس دانشگاه خاطرنشان می كند: در كشورهای دیگر نیز نفقه زن و اولاد بر عهده همسر است و حتی در بعضی از موارد، ضمانت اجرا و مجازات های سنگین تر از ایران نیز دارند. در مورد كشورهای دیگر نیز با توجه به این كه نفقه تكلیفی است كه در اسلام مشخص شده، به این نتیجه می رسیم كه تمام كشورهای اسلامی قوانینی مربوط به نفقه را دارا هستند. اما ضمانت اجرای آن در كشورهای مختلف با توجه به شرایط اقلیمی و نوع زندگی، تفاوت دارد. داور در بررسی تطبیقی میان مقررات نفقه در قانون و فقه می گوید: قوانینی كه در كشور ایران وجود دارد، از فقه اقتباس شده اند و كاملند. زیرا افراد تا به امروز توانسته اند طبق همین قوانین، به حقوق خود مانند نفقه برسند. وی خاطرنشان می كند: بهتر است ضمانت اجرای این گونه قوانین، سنگین تر باشد تا افراد قانون گریز نتوانند با استفاده از میانبرهای قانونی كه وجود دارد، از اجرای قانون فرار كنند.

نقش اخلاق در تقویت بنیان خانواده

این كارشناس حقوقی در انتها به اهمیت رعایت اخلاق در كانون خانواده اشاره می كند و به عنوان یك حقوقدان تاكید می كند كه مراجعه به دادگاه و استفاده از قوانین، باید به عنوان آخرین راه شناخته شود.وی می گوید: باید تاکید بر بحث کرامت و احترام به انسانیت آدم ها باشد. مهم ترین موضوع، در بحث فرهنگ سازی است. باید احترام به انسان ها را به فرزندانمان بیاموزیم. در صورتی که این موضوع ملکه ذهنمان شود؛ دیگر خشونت و اسیدپاشی معنی نخواهد داشت. داور معتقد است: به فرزندانمان فرهنگ مدارا و احترام را آموزش دهیم. پیغمبر اسلام فلسفه مبعث را اخلاق مطرح می کند، تا جلوی بروز بسیاری از این مشکلات گرفته شود. مرد برای اینکه زن مهریه اش را ببخشد، او را تحت فشار قرار می دهد و یا برعکس زن برای این که مهریه اش را تمام و کمال دریافت کند، از ترفندهای گوناگون استفاده می کند. این مدرس دانشگاه تاكید می كند: مبانی اسلامی ما در این رابطه بسیار قوی است و این مشکلات نشان می دهد که مبحث مطالعات خانواده نیاز به یک بررسی مجدد دارد.


حدود تكلیف مرد در پرداخت نفقه

یك مشاور حقوقی در مجتمع شهید بهشتی در مورد بایدها و نبایدهای پرداخت نفقه نیز به «حمایت» می گوید: نفقه شامل چهار مورد غذا، مسكن، پوشاك و وسایل منزل است و بقیه مواردی كه به ذهن می رسد، جزو نفقه نیست. مگر در موارد خاصی كه قانون گذار گفته. به طور مثال اگر زن عادت به داشتن خدمه دارد، مرد نیز موظف است برای او خدمه بگیرد.لاله عرب زاده توضیح می دهد : پرداخت نفقه، تكلیف مرد در قبال زن و فرزندان و افراد واجب النفقه است كه رابطه نفقه بر اساس الاقرب فالاقرب است. یعنی اگر در بین بستگان افرادی باشند كه نتوانند خرج خود را بپردازند، این افراد نیز جزو اقارب باشند، مانند خواهر مادر و پدر. فرد موظف به پرداخت نفقه به آنها می شود. از آن جهت كه فرد به همسر یا اقارب نفقه ندهد تفاوت هایی نیز وجود دارد. اگر فرد به فرزند خود نفقه ندهد، در نهایت شاید فرزند بتواند اموال او را مصادره كند. اما در واقع فقط مسئولیت حقوقی برای پدر دارد. اما در مورد همسر، شوهر هم از جهت حقوقی و هم از جهت كیفری، مسئولیت هایی دارد كه از جهت كیفری برای مرد مجازات در نظر گرفته می شود.وی خاطرنشان می كند: به طور كلی نفقه در رابطه بین حقوق زن و شوهر تكلیف مرد و حق زن است كه حتی در صورتی كه زن ثروتمند یا شاغل باشد و مرد استطاعت نداشته باشد، این وظیفه از دوش مرد ساقط نخواهد شد. وی خاطرنشان می كند: اگر همسر با اختیار خودش از دارایی خود در منزل شوهر خرج كند، نمی تواند بخواهد كه این مبلغ به او بازگردانده شود.


با توجه به آنچه كه كارشناسان در گفت وگو با «حمایت» مورد تاكید قرار دادند، مرد وظیفه دارد كه نفقه همسر خود را پرداخت كند؛ شاغل بودن، پولدار بودن و… در این تكلیف شوهر هیچ تاثیری ندارد و به هر حال مرد باید از عهده این تكلیف خود برآید. از طرف دیگر باید گفت كه موضوع نفقه البسه، مسكن و تمامی چیزهایی است كه مورد احتیاج زن قرار دارد. بنابراین نمی توان نفقه را محدود به برخی نیازها كرد. موضوع دیگری كه كارشناسان بر آن تاكید داشتند، پرداخت نفقه بعد از طلاق و مرگ شوهر است كه در شرایطی زن حق دارد همچنان نفقه را دریافت كند. اما سوالی كه پیش می آید این است كه اگر مرد به این تكلیف خود عمل نكرد چه باید كرد. این سوالی است كه پاسخ آن را در گزارشی دیگر در گفت وگو با كارشناسان مورد بررسی قرار خواهیم داد.

ضمانت اجرای پرداخت نفقه

نفقه حق زن و تكلیف شوهر است. مرد باید از عهده این تكلیف خود بر آید، در غیر این صورت باید ابزاری وجود داشته باشد كه وی را به انجام آن وادار كند. به ابزاری كه برای وادار كردن مرد برای انجام تكلیف خود به وجود آمده است، ضمانت اجرا می گویند.
یش از این در گزارشی، مفهوم نفقه و موضوعاتی كه در دایره این مفهوم قرار می گیرد، بررسی شد. در این گزارش در گفت وگو با كارشناسان به بررسی ضمانت اجراهایی می پردازیم كه برای الزام زوج به پرداخت نفقه در قوانین و مقررات ما وجود دارد.
یک مدرس دانشگاه در گفت وگو با “حمایت” به بررسی ضمانت اجراهای پرداخت نفقه می پردازد و می گوید: قانونگذار برای اجرای نفقه دو راهکار حقوقی و جزایی پیش بینی کرده است.
دکتر زهرا داور خاطر نشان می كند: از نظر حقوقی، اگر مرد نفقه ندهد و کار به دادگاه بکشد، زن می تواند دادخواست ترک انفاق شوهر کند، دادگاه شوهر را احضار می کند و دلایل پرداخت نکردن نفقه را جویا می شود و درنهایت مرد را به پرداخت نفقه ملزم می کند. بعد از آن در صورت عدم اجرای حکم مذکور، به ناچار، دادگاه حکم طلاق زن را صادر می کند.

دلایل خودداری مرد از پرداخت نفقه

این كارشناس حقوقی درباره اینکه چرا مرد در مواردی از دادن نفقه به زن خودداری می کند، ابراز می دارد: در 2 صورت این اتفاق روی می دهد: اول مربوط به رابطه موضوع تمکین و عدم تمکین است؛ یعنی اگر زن تمکین نکند و ریاست مرد را به رسمیت نشناسد، مرد می تواند تقاضای طلاق کند.
داور متذكر می شود: باید قبل از آنكه بحث جلوتر رود، این موضوع را متذكر شد كه این موضوعات جزو حریم خصوصی افراد به حساب می آید و کاملا مشهود است که انسان ها، بی دلیل نسبت به هم خشمگین نمی شوند و بی دلیل نسبت به هم نافرمانی نمی کنند.
این كارشناس حقوقی در بیان دومین دلیلی كه زمینه طرح دعوای نفقه را فراهم می كند، به ناتوانی مالی مرد اشاره می كند و می گوید دومین دلیل این است که مرد نه این که نخواهد نفقه پرداخت کند، بلکه نمی تواند آن را پرداخت کند. ممکن است مرد فقیر، از کارافتاده یا بیکار باشد و امکان پرداخت نفقه را نداشته باشد.وی پس از بیان 2 دلیلی كه منتهی به طرح دعوای مطالبه نفقه می شود، تاكید می كند: در هر 2 صورت، ضمانت اجرا صدور حکم طلاق است تا زن بتواند زندگی خود را تامین کند.

طلاق، یكی از نتایج احتمالی ترك نفقه

این مدرس دانشگاه به این موضوع اشاره می كند كه نپرداختن نفقه ممكن است منجر به طلاق شود. وی خاطرنشان می كند: طبق ماده 1129 قانون مدنی، ترک انفاق اگر از طرف شوهر باشد، خواسته یا ناخواسته حکمش، حکم طلاق است، البته باید بگویم که من با این نظر به طورکامل، مخالفم چون به نظر من عجز از پرداخت و ناتوانی، امری متفاوت است، به نظر من در این موارد      مسئول است. مطابق قانون اساسی،      باید برای حمایت از کانون خانواده، تدابیری بیندیشد و چنین خانواده هایی را تامین مالی کند.

ضمانت اجرای کیفری عدم نپرداختن نفقه

این استاد دانشگاه ضمانت اجرای نپرداختن مهریه را از نظر جزایی این گونه مورد بررسی قرار می دهد: قانونگذار برای جلوگیری از سوء استفاده و استحكام حق نفقه چنین گفته است که، اگر مردی آگاهانه نفقه ندهد و قصد آزار و اذیت داشته باشد، زن می تواند از وی شکایت کند و در صورت اثبات، دادگاه مرد را تا 5 ماه زندان می کند.
داور خاطرنشان می كند: بعد دیگر این است که، با زندان رفتن مرد، نفقه پرداخت نمی شود و در ضمن باید دید مردی که به زندان رفته چه دیدگاهی نسبت به همسرش پیدا می کند، به طور حتم، این زندگی متلاشی می شود و این بر خلاف تحکیم بنیاد خانواده است.
وی ادامه می دهد: از دیدگاه دیگر، باید به این مبحث توجه کرد، که چه وقتی چنین اهرمی مورد استفاده قرار می گیرد، بحث انفاق معمولا به مشکلات خانوادگی برمی گردد و ریشه در رفتارهای زن و مرد و همچنین فرهنگ حاکم بر این رفتارها دارد. در قرآن، ما آیه های زیبایی در این مورد داریم: (با زنانتان با نیکی و خوبی رفتار کنید) و همچنین می فرماید: (اگر نمی توانید آنها را حمایت کنید، پس به نیکی رهایشان کنید.) این بحث فرهنگ سازی است و      باید برای تحکیم خانواده، چاره ای بیاندیشد و اقدامات فرهنگی انجام دهد. طبق بند 10 قانون اساسی روابط انسانی، باید براساس معنویات صورت پذیرد نه براساس مبانی مادی.

مستمر بودن تكلیف پرداخت نفقه

این مدرس دانشگاه در ادامه به این موضوع اشاره می كند كه پرداخت نفقه جنبه مستمر دارد. دكتر زهرا داور در ادامه خاطرنشان می كند: همان طور که پیشتر هم گفتم، نفقه عبارت است از: خوراک، پوشاک، وسایل خانه و از این قبیل. اینها نیازهای روزمره هر انسانی است، نمی توان گفت که زن یک ماه نفقه بگیرد و ماه های بعد آن را دریافت نکند، اگر چنین است، پس زن در زمان های آتی چه کاری باید انجام دهد.
داور یادآور می شود: در تمامی مراحل زندگی زناشویی، پرداخت نفقه ادامه دارد و زن هم می تواند برای نفقه زمان گذشته ادعا داشته باشد و هم نسبت به نفقه ای که در آینده باید دریافت کند. زیرا مرد به دلیل ریاست خانواده و آن امکانی که برای محدود و محروم کردن زن دارد به طور طبیعی، باید تامین کننده نیازهای روزمره و انسانی او باشد. در اولین بند سند ازدواج مطرح می شود در صورتی که مرد به مدت 6 ماه نفقه ای به زن پرداخت نکند (هر چند که به نظر من 6 ماه هم خیلی زیاد است)، در نظام قضایی می تواند از حق طلاق خود استفاده کند، اما واقعیت این است که در صورت درخواست 3 تا 4 ماه هم، در نظام قضایی ما، پی گیری این مبحث طول می کشد و باید این موضوع را در نظر گرفت که زن در این یکسال چه باید بکند، آیا می توان به یک زن گفت که چیزی نخورد، نپوشد، تا دادگاه به پرونده وی رسیدگی کند، در واقع اینها مشکلاتی است که در نظام قضایی ما وجود دارد، به نظر من رفتار انسان ها باید بر مبنای انسانیت باشد واز مهریه و نفقه، نباید به عنوان یک اهرم فشار استفاده کرد.
اسقاط حق نفقه

این کارشناس حقوقی در ادامه می گوید: زمانی پرداخت نفقه ساقط می شود که زن بدون مانع مشروع، از تمکین خودداری کند.
داور خاطرنشان می كند: مسلما زن هم در برابر مرد وظایفی دارد و نمی توان کفه ترازو را به یک طرف سنگین کرد زمانی که زن ریاست شوهر را نمی پذیرد و نظام خانواده را به هم می ریزد، آیا باز هم باید گفت که نفقه به وی تعلق پذیرد، در مقابل این نافرمانی ها و خطاها، به طورطبیعی، قانونگذار واکنش هایی را در نظر گرفته است .
وی اشاره می کند: براساس ماده 1108 قانون مدنی در عقد دایم نفقه به عهده شوهر است و در عقد موقت بر اساس ماده 1113 قانون مدنی نفقه به عهده مرد نیست، بلکه در صورتی که از شرایط ضمن عقد باشد، پرداخت آن الزامی است.

محاسبه نققه با ارجاع امر به كارشناسی

یك وكیل دادگستری نیز در گفت وگو با «حمایت» در مورد چگونگی محاسبه نفقه در محاكم توضیح می  دهد: محاکم قضایی با ارجاع امر به کارشناسی از طریق کارشناسان رسمی دادگستری یا خبرگان محلی در شهرهای کوچک، میزان نفقه را تعیین می کنند. لیکن تا آنجایی که بنده بررسی کرده ام و سابقه دارم، ارقام تعیین شده به وسیله  کارشناس با هزینه های واقعی و میزان نفقه واقعی مطابقت ندارد و شاید آنان مصلحتی مبالغی را برآورد و تعیین می كنند.
حامد توسلی جایگاه نفقه در نظام حقوقی قضایی را اینگونه تحلیل می کند که هرچند زن می تواند متناسب با شئونات خانوادگی دارای شغل باشد و برای خود شغلی انتخاب كند. ولی اولا مجبور به انتخاب شغل نیست، درثانی، چنانچه شغلی هم انتخاب کند، درآمد حاصل از آن شغل به شخص خودش تعلق دارد و چنانچه تمایلی به هزینه کردن آن برای زندگی مشترک نداشته باشد، تکلیفی متوجه او نیست، بلکه مرد مکلف به تامین مایحتاج زندگی بوده است، بنابراین مکلف به پرداخت نفقه زن و فرزندان خود است.

این حقوقدان در ادامه، درباره نفقه بعد از طلاق و بعد از مرگ بیان می كند كه این امر محدود به نفقه ایام عده است که در طلاق مدت آن 3 طهر است، و در اصطلاح متعارف به 3 ماه و 10روز تعبیر می شود. ولی، نفقه وفات در هر حال 4 ماه و 10 روز است و این امر نسبت به تمام زن هایی که همسرشان را براثر فوت ازدست می دهند، تعلق خواهد داشت و هیچ فرقی بین زن یائسه و باکره نیست درصورتی که در امرطلاق مواردی فاقد عده باشد، در نتیجه نفقه ای نیز در آن موارد در کار نخواهد بود.
چنان كه كارشناسان در گفت وگو با «حمایت» تاكیدکردند، در قانون مدنی، قوانین خاص و قانون مجازات اسلامی راهكارهایی برای وادار كردن شوهر به انجام تكلیف پرداخت نفقه وجود دارد؛ به این راهكارها، ضمانت اجرای پرداخت نفقه می گوییم. مهم ترین ضمانت اجراهای پرداخت نفقه در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است.
ماده 642 قانون مجازات اسلامی در این خصوص مقرر می كند: هركس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود رادر صورت تمكین ندهد، یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع كند، دادگاه او را از 3 ماه و 1 روز تا 5 ماه حبس محكوم می كند. در این ماده قانونی، چند شرط برای اجرای حكم زندان وجود دارد. این شرایط به شرح زیر هستند:

داشتن استطاعت مالی
خودداری از پرداختن نفقه، در فرض تمكین زن.

در صورتی كه هر یك از شرایط بالا مفقود شود، جرم ترك انفاق محقق نخواهد شد. ضمانت اجرای دیگری كه برای نپرداختن نفقه وجود دارد، امكان درخواست طلاق زوجه است. البته دادگاه بدوا با چنین درخواستی موافقت نخواهد كرد. در درجه اول، دادگاه مرد را به پرداخت نفقه الزام می كند در صورتی كه الزام زوج به انجام این تكلیف قانونی، امكانپذیر نباشد، به زوجه این امكان داده می شود كه تقاضای طلاق كند. باید توجه داشت كه در قوانین ما، طلاق همیشه به دست مرد است و در چنین شرایطی در صورتی كه مرد حاضر به طلاق دادن زن خود نشود، دادگاه از طرف مرد اقدام به طلاق دادن زن خواهد كرد.

بدین ترتیب مشاهده می شود كه اگر مرد تكلیف خود را در پرداختن نفقه انجام ندهد، با استفاده از دو دسته از ضمانت اجراهای حقوقی و كیفری، می توان وی را به انجام این تكلیف وادار كرد. اما در پایان باز هم باید بر این نكته تاكید و اصرار كرد كه آنچه كانون خانواده را گرم نگه می دارد، رعایت اخلاق در خانواده است. قانون و دادگاه، آخرین راهكار است و مربوط به زمانی می شود كه امور از دست زوجین خارج شده است. بنابراین توصیه می شود كه زوجین با رعایت جوانب اخلاق، جلوی هرگونه دعوای حقوقی در كانون خانواده را بگیرند.